谏逐客书的文言文知识点整理:创作背景:据司马迁《史记·李斯列传》记载,韩国派水工郑国游说秦王嬴政(即后来的秦始皇),倡言凿渠溉田,企图耗费秦国人力而不能攻韩,以实施“疲秦计划”。事被发觉,秦王嬴政听信宗室大臣的进言,认为来秦的客卿大抵都想游间于秦,就下令驱逐客卿。李斯也在被驱逐之列,尽管惶恐不安,但他在被逐的路途上写了《谏逐客书》。
词句注释
1、由余:原为晋国人,后入戎,戎王命他使秦。秦穆公见其贤以计招致,用其谋攻灭西戎众多小国,称霸西戎。戎:古代中原人多称西方少数部族为戎。此指秦国西北部的西戎。2、百里奚:原为虞国大夫。晋灭虞被俘,后作为秦穆公夫人的陪嫁臣妾之一送往秦国。逃亡到宛,被楚人所执。秦穆公用五张黑公羊皮赎出,用上大夫,故称“五羖大夫”。宛(yuān):楚国邑名,在今河南南阳市。
3、蹇(jiǎn)叔:百里奚的好友,经百里奚推荐,秦穆公把他从宋国请来,委任为上大夫。宋:国名,或称“商”“殷”,子姓,始封君为商纣王庶兄微子启,西周初周公平定武庚叛乱后将商旧都周围地区封给微子启,都于商丘(今河南商丘县南)。
4、来:一说作“求”。邳豹:晋国大夫邳郑之子,邳郑被晋惠公杀死后,邳豹投奔秦国,秦穆公任为大夫。公孙支:“支”或作“枝”,字子桑,秦人,曾游晋,后返秦任大夫。晋:国名,姬姓,始封君为周成王之弟叔虞,建都于唐(今山西省翼城县西),约有今山西西南部之地。
5、产:生,出生。
6、并国二十,遂霸西戎:《史记·秦本纪》记载秦穆公“益国十二,开地千里,遂霸西戎”。这里的“二十”应当是约数。并,吞并。
7、孝公:即秦孝公。商鞅:卫国公族,氏公孙,亦称公孙鞅,初为魏相公叔痤家臣,公叔痤死后入秦,受到秦孝公重用,任左庶长、大良造,因功封于商(今陕西省商州市东南)十五邑,号称商君。
8、殷盛:指百姓众多而且富裕。殷,多,众多。
9、魏:国名,始封君魏文侯,系晋国大夫毕万后裔,于公元前403年与韩景侯、赵烈侯联合瓜分晋国,被周威烈王封为诸侯,建都安邑(今山西省夏县西北)。
10、惠王:即秦惠王,名驷,秦孝公之子,公元前337年至前311年在位。于公元前325年称王。张仪:魏人,秦惠王时数次任秦相,鼓吹“连横”,游说各国诸侯事奉秦国,辅佐秦惠文君称王,封武信君。此句以下诸事,均为张仪之计,因为张仪曾经作为宰相,执掌秦国权柄,所以以下诸事均出于他的谋划。
赏析
李斯的《谏逐客书》不只是一篇好文章,而且是一个好策略。其社会、历史价值远远不止于改变“逐客”,更加为秦王朝的统一天下奠定了策略基础。
文章分为五个部分。第一部分提出总论点:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣。”单刀直入,开门见山,明确提出一个判断,一种意见,真所谓史家笔削。这是继承《左传》《国策》以来的朴素典雅的写法。是“吏议”而不说“君断”,有意把“失误”的责任推到“吏议”上,避开了一层锋芒
谏逐客书的文言文知识点整理 谏逐客书古文整理 谏逐客书的文言文知识点整理有
在生活中或工作时,会遇到谏逐客书的文言文知识点整理 谏逐客书古文整理 谏逐客书的文言文知识点整理有这样问题,那针对谏逐客书的文言文知识点整理 谏逐客书古文整理 谏逐客书的文言文知识点整理有等问题,我们如何解决呢?下面就一起看看作者的解决办法!
谏逐客书的文言文知识点整理:创作背景:据司马迁《史记·李斯列传》记载,韩国派水工郑国游说秦王嬴政(即后来的秦始皇),倡言凿渠溉田,企图耗费秦国人力而不能攻韩,以实施“疲秦计划”。 事被发觉,秦王嬴政听信宗室大臣的进言,认为来秦的客卿大抵都想游间于秦,就下令驱逐客卿。 李斯也在被驱逐之列,尽管惶恐不安,但他在被逐的路途上写了《谏逐客书》。
词句注释
1、由余:原为晋国人,后入戎,戎王命他使秦。 秦穆公见其贤以计招致,用其谋攻灭西戎众多小国,称霸西戎。 戎:古代中原人多称西方少数部族为戎。 此指秦国西北部的西戎。 2、百里奚:原为虞国大夫。 晋灭虞被俘,后作为秦穆公夫人的陪嫁臣妾之一送往秦国。 逃亡到宛,被楚人所执。 秦穆公用五张黑公羊皮赎出,用上大夫,故称“五羖大夫”。 宛(yuān):楚国邑名,在今河南南阳市。
3、蹇(jiǎn)叔:百里奚的好友,经百里奚推荐,秦穆公把他从宋国请来,委任为上大夫。 宋:国名,或称“商”“殷”,子姓,始封君为商纣王庶兄微子启,西周初周公平定武庚叛乱后将商旧都周围地区封给微子启,都于商丘(今河南商丘县南)。
4、来:一说作“求”。 邳豹:晋国大夫邳郑之子,邳郑被晋惠公杀死后,邳豹投奔秦国,秦穆公任为大夫。 公孙支:“支”或作“枝”,字子桑,秦人,曾游晋,后返秦任大夫。 晋:国名,姬姓,始封君为周成王之弟叔虞,建都于唐(今山西省翼城县西),约有今山西西南部之地。
5、产:生,出生。
6、并国二十,遂霸西戎:《史记·秦本纪》记载秦穆公“益国十二,开地千里,遂霸西戎”。 这里的“二十”应当是约数。 并,吞并。
7、孝公:即秦孝公。 商鞅:卫国公族,氏公孙,亦称公孙鞅,初为魏相公叔痤家臣,公叔痤死后入秦,受到秦孝公重用,任左庶长、大良造,因功封于商(今陕西省商州市东南)十五邑,号称商君。
8、殷盛:指百姓众多而且富裕。 殷,多,众多。
9、魏:国名,始封君魏文侯,系晋国大夫毕万后裔,于公元前403年与韩景侯、赵烈侯联合瓜分晋国,被周威烈王封为诸侯,建都安邑(今山西省夏县西北)。
10、惠王:即秦惠王,名驷,秦孝公之子,公元前337年至前311年在位。 于公元前325年称王。 张仪:魏人,秦惠王时数次任秦相,鼓吹“连横”,游说各国诸侯事奉秦国,辅佐秦惠文君称王,封武信君。 此句以下诸事,均为张仪之计,因为张仪曾经作为宰相,执掌秦国权柄,所以以下诸事均出于他的谋划。
赏析
李斯的《谏逐客书》不只是一篇好文章,而且是一个好策略。 其社会、历史价值远远不止于改变“逐客”,更加为秦王朝的统一天下奠定了策略基础。
文章分为五个部分。 第一部分提出总论点:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣。 ”单刀直入,开门见山,明确提出一个判断,一种意见,真所谓史家笔削。 这是继承《左传》《国策》以来的朴素典雅的写法。 是“吏议”而不说“君断”,有意把“失误”的责任推到“吏议”上,避开了一层锋芒
特别总结:通过以上关于谏逐客书的文言文知识点整理 谏逐客书古文整理 谏逐客书的文言文知识点整理有内容介绍后,相信大家会对谏逐客书的文言文知识点整理 谏逐客书古文整理 谏逐客书的文言文知识点整理有有个新的了解,更希望可以对你有所帮助。
文言文 谏逐客书的比喻句
是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德。 ——前两句是比喻。
李斯谏逐客书文言文
1. 谏逐客书,李斯,古文,谢谢
臣闻吏议逐客,窃以为过矣。 昔穆公求士,西取由余于戎,东得百里奚于宛,迎蹇叔于宋,来邳豹、公孙支于晋。 此五子者,不产于秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎。 孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强。 惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之众,使之西面事秦,功施到今。 昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。 此四君者,皆以客之功。 由此观之,客何负于秦哉!向使四君却客而不内,疏士而不用,是使国无富利之实,而秦无强大之名也。
今陛下致昆山之玉,有随和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。 此数宝者,秦不生一焉,而陛下说之,何也?必秦国之所生然后可,则是夜光之璧,不饰朝廷;犀象之器,不为玩好;郑、卫之女不充后宫,而骏良駃騠不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采。 所以饰后宫,充下陈,娱心意,说耳目者,必出于秦然后可,则是宛珠之簪,傅玑之珥,阿缟之衣,锦绣之饰不进于前,而随俗雅化,佳冶窈窕,赵女不立于侧也。 夫击瓮叩缶弹筝搏髀,而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也;《郑》、《卫》、《桑间》,《韶》、《虞》、《武》、《象》者,异国之乐也。 今弃击瓮叩缶而就《郑》、《卫》,退弹筝而取《昭》、《虞》,若是者何也?快意当前,适观而已矣。 今取人则不然。 不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。 然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也。 此非所以跨海内、制诸侯之术也。
臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇。 是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德。 是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝三王之所以无敌也。 今乃弃黔首以资敌国,却宾客以业诸侯,使天下之士退而不敢西向,裹足不入秦,此所谓“借寇兵而赍盗粮”者也。 夫物不产于秦,可宝者多;士不产于秦,而愿忠者众。 今逐客以资敌国,损民以益雠,内自虚而外树怨于诸侯,求国无危,不可得也。
2. 李斯的《谏逐客书》原文与注释、翻译
1] 本文选自《史记·李斯列传》。
书,又称“上书”,是用来陈述自己的政治见解或主张的一种陈述性的文书。 《文心雕龙·章表》说:“降及七国,未变古式,言事于主,皆称上书。 ”
《颜氏家训·省事篇》说:“上书陈事,起自战国,逮于两汉,风流弥广,原其体度,攻人主之长短,谏诤之徒也;讦群臣之得失,讼诉之类也;陈国家之利害,对策之任也;带私情之与夺,游说之俦也。 ”可见,“书”这种文体是上行文书,写作对象是国君,内容则是针对时政,陈述己见。
客:即客卿,是指外国来秦担任秦国公职之人。 [2] 李斯:(前?~ 前208年)战国末期楚国上蔡(今河南上蔡县)人。
曾同韩非一道师从著名思想家荀况学“帝王之术”,于公元前247年由楚入秦,受到秦王器重,拜为客卿,为秦始皇统一中国发挥了重要作用。 秦统一后,官至丞相,秦始皇采纳他的主张定郡县之制,以小篆为标准统一文字,统一度量衡,焚书坑儒,下禁书令。
秦二世时,被郎中令赵高以“谋反”罪诬陷入狱,后被腰斩于咸阳市。 李斯的文章保留至今的均收在司马迁《史记·李斯列传》中,共有3篇:《谏逐客书》、《论督责书》和《狱中上秦二世书》。
[3] 缪公:秦穆公,春秋时秦国君主,公元前657年至公元前621年在位,为春秋五霸之一,缪:同“穆”。 [4]由余:春秋时晋国人,流亡入戎,奉戎国命出使秦国。
秦穆公用计离间由余与戎王,并收他为谋臣。 后由余帮助秦消灭十二戎国,拓地千里。
戎:古代对西部少数民族的泛称。 [5] 百里奚:春秋时楚国人,曾任虞国大夫。
晋灭虞后,作为晋献公女儿陪嫁的奴仆入秦。 后逃到楚国,被俘。
秦穆公听说他贤能,用五张黑羊皮(当时赎一名奴仆的物品)将其赎回,并任用为相,后人又称之为五 大夫。 宛:楚邑名,在今河南省南阳市。
[6] 蹇(jiǎn简)叔:春秋时秦国岐(今陕西岐山东北)人,寓居宋国,为百里奚的好友。 经百里奚推荐,秦穆公以厚礼聘蹇叔入秦,任为上大夫。
[7] 丕豹:春秋时晋国大夫丕郑的儿子。 晋惠公杀了他的父亲,丕豹逃到秦国。
穆公任他为大将攻晋,打下八城,并生俘晋惠公。 公孙支:春秋时秦国岐人,字子桑,寓居于晋。
秦穆公聘其为谋士,任大夫。 [8] 并:吞并,兼并。
二十:泛指我国西部的诸多小国。 [9] 孝公:秦孝公,战国时秦国君主,公元前361年至公元前338年在位。
商鞅:战国时卫国人,名鞅,因秦封他于商,故名。 任秦相十年,先后两次变法,奠定了秦统一六国的基础。
[10] 惠王:秦惠文王,战国时秦国君主,公元前337年至公元前331年在位。 张仪:战国时魏国人,惠文王任之为秦相,他用连横之计破坏六国的合纵,以便秦国对六国各个击破。
[11] 拔:攻取。 三川之地:时属韩国,在今河南省黄河以南、灵宝以东的地区,境内有黄河、洛水、伊水,故称“三川”。
[12] 巴、蜀:当时的两个小国。 巴在今四川省东部,蜀在今四川省西部。
[13] 上郡:魏郡名,在今陕西省西北部。 公元前328年,惠文王派公子华与张仪攻魏,魏国以上郡十五县献秦求和。
[14] 汉中:战国时楚地,在今陕西省南部和湖北西北部。 公元前313年,张仪诱骗楚国与齐国断交,次年大破楚军于丹阳,斩首八万,接着攻占楚汉中六百里土地,置汉中郡。
[15] 包:囊括。 九夷:当时楚国境内的少数民族。
九,虚指数量之多。 [16] 制:控制。
鄢(yān烟):楚地,在今湖北省宜城县东南。 郢(yǐng影):楚国国都,在今湖北江陵县北。
[17] 成皋(gāo高):又名虎牢关,在今河南荥阳汜水镇,为古代军事重地。 [18] 六国:韩、魏、燕、赵、齐、楚。
从:同“纵”,东方六国结成联合战线以抵抗秦国的一种策略。 [19] 施(yì义):延续。
[20] “昭王”三句:昭王,指秦昭襄王,战国时秦国君主。 范雎(jū居):字叔游,战国时魏国人。
穰(ráng)侯、华阳君,都是昭王之母宣太后的弟弟,在朝专权。 范雎以利害说动昭王,废除太后、穰侯。
范雎提出“远交近攻”的策略,屡破韩、赵、魏之兵,秦国日益强大。 [21] 杜:断绝、制止。
私门:相对于公室而言,此指穰侯、华阳君等贵族豪门。 [22] 向:原先,当时。
使:假如。 内(nà):“纳”的古字,容纳。
[23] 致:使至。 昆山:即昆仑山,相传昆仑山北麓的和田出产美玉。
[24] 随、和之宝:指随侯珠、和氏璧。 [25] 服:佩带。
太阿(ē):宝剑名,相传为春秋时吴国名匠欧冶子与干将所铸。 [26] 纤离:古骏马名。
[27] 建:竖立。 翠凤之旗:用翠鸟羽毛做成凤鸟形状装饰起来的旗子。
[28] 树:设置。 灵鼍(tuó砣):俗称“猪婆龙”,鳄鱼的一种,皮可制鼓,声音洪亮。
[29] 璧:一种中间有孔的圆形玉器。 楚王曾在张仪的游说下,遣使献夜光璧于秦王。
[30] 犀象之器:用犀牛角和象牙制成的器物。 玩好(hào):供玩赏的奇异珍宝。
[31] 郑、卫之女:当时人们认为郑国、卫国多美女,此处泛指各国的美女。 [32] :(jué tí决提):骏马名。
外厩(jiù旧):宫外的养马棚。 [33] 丹青:作画的颜料。
不为采:不被采用。 [34] 下陈:古代殿堂台阶下陈列礼品、站列姬妾的地方。
[35] 宛珠之簪(zān):用宛地出产的珍珠装饰的发簪。 [36] 傅玑之珥:镶嵌有珍珠的耳饰。
3. 李斯《谏逐客书》原文
原发布者:博爱平凡
李斯《谏逐客书》原文及翻译李斯原文:臣闻吏议逐客,窈以为过矣。 昔穆公求士,西取由余于戎,东得百里奚于宛,迎蹇叔于宋,来丕豹、公孙支于晋。 此五人者,不产于秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎。 孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强。 惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之众,使之西面事秦,功施到今。 昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。 此四君者皆以客之功由此观之客何负于秦哉向使四君却客而不内疏士而不用是使国无富利之实而秦无强大之名也今陛下致昆山之玉,有随、和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,求纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。 此数宝者,秦不生一焉,而陛下说之,何也?必秦国之所生然后可,则是夜光之用,西蜀丹青不为采。 所以饰后宫、充下陈、娱心意、说耳目者,必出于秦然后可,则是宛珠之簪、傅玑之珥、阿缟之衣、锦绣之饰,不进于前;而随俗雅化、佳冶窈窕赵女,不立于侧也。 夫击瓮叩缶、弹筝搏髀,而歌呼鸣鸣,快耳目者,真秦之声也。 郑卫桑间、《昭虞》《武象》者,异国之乐也。 今弃击瓮而就郑卫,退弹筝而取昭虞,若是者何也?快意当前,适观而已矣。 今取人则不然。 不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。 然则是所重者,在乎色乐珠玉;而所轻者,在乎人民也
4. 求李斯《谏逐客书》全文及翻译
【原文】 秦宗室大臣皆言秦王曰:“诸侯人来事秦者,大抵为其主游间於秦耳,请一切逐客。”
李斯议亦在逐中。 斯乃上书曰:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣! “昔穆公求士,西取由余於戎,东得百里奚於宛,迎蹇叔於宋,求丕豹、公孙支於晋,此五子者,不产於秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎。
孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强。 惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之纵,使之西面事秦,功施到今。
昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。 此四君者,皆以客之功。
由此观之,客何负於秦哉!向使四君却客而不纳,疏士而不用,是使国无富利之实,而秦无强大之名也。 “今陛下致昆山之玉,有随、和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。
此数宝者,秦不生一焉,而陛下悦之,何也?必秦国之所生而然后可,则是夜光之璧不饰朝廷,犀象之器不为玩好,郑、卫之女不充后宫,而骏马抉提〖“抉提”二字俱应为“马”旁〗不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采。 所以饰后宫、充下陈、娱心意、悦耳目者,必出於秦然后可,则是宛珠之簪、傅玑之珥、阿缟之衣、锦绣之饰不进於前,而随俗雅化、佳冶窈窕赵女不立於侧也。
夫击瓮叩缶、弹筝搏髀①而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也。 郑、卫、桑间,韶虞、武象者,异国之乐也。
今弃击瓮而就郑、卫,退弹筝而取韶虞,若是者何也?快意当前,适观而已矣。 今取人则不然,不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。
然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也。 此非所以跨海内、制诸侯之术也。
“臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇。 是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德。
是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝、三王之所以无敌也。 今乃弃黔首②以资敌国,却宾客以业诸侯,使天下之士,退而不敢向西,裹足不入秦,此所谓藉寇兵而赍盗粮者也。
“夫物不产於秦,可宝者多;士不产於秦,而愿忠者众。 今逐客以资敌国,损民以仇,内自虚而外树怨於诸侯,求国之无危,不可得也。 ”
秦王乃除逐客之令,复李斯官。 【译文】 秦国的王族、大臣都向秦王政进言:“诸侯各国的人来投效秦国,大多不过是为了替其君主在秦国游说离间罢了,请下令把一切外来的客卿统统驱逐出去。 ”
当时,李斯也在提名被逐之列。 于是他向秦王上书说: “我听说官员们在商议驱逐客卿的事,臣私下认为这样做错了。
过去秦穆公求士,在西边从戎那里得到了由余,东边从宛地得到百里奚,在宋国迎来蹇叔,在晋国招来丕豹、公孙支。 这五个人,并不生长在秦国,可穆公重用他们,结果吞并了二十个小国,使秦称霸西戎。
孝公推行商鞅的变法之策,改变了秦国落后的风俗,人民因此殷盛,国家因此富强,百姓甘心为国效力,诸侯各国归附听命;又大败楚、魏两国的军队,攻取了千里土地,至今还巩固地统治着。 秦惠王采用张仪的连横之计,攻占了洛阳一带的地方;往西吞并了巴、蜀,往北获取了上郡,往南夺取了汉中,并吞了九夷的土地,控制住楚地鄢、郢;往东占据险要的虎牢,占领了肥沃的土地。
于是瓦解了六国的合纵,使他们都向西事奉秦国,功效一直延续到今天。 昭王得到雎范,废掉了穰侯,驱逐了华阳君,增强、巩固了王室的权力,堵塞了权贵垄断政治的局面,逐步侵吞诸侯,使秦成就帝业。
这四位国君,都是由于任用客卿而获得成功的。 由此看来,客卿们有什么对不起秦国的呢?假使这四位国君拒绝客卿、闭门不纳,疏远外来之土而不用,这就不会使秦得到富强,秦国也不会有强大的威名。
现在陛下罗致昆山的美玉,宫中有随侯之珠,和氏之璧,衣饰上缀着光如明月的宝珠,身上佩带着太阿宝剑,乘坐的是名贵的纤离马,树立的是以翠凤羽毛为饰的旗子,陈设的是蒙着灵鼍之皮的好鼓。 这些宝贵之物,没有一种是秦国产的,而陛下却很喜欢它们,这是为什么呢?如果一定要是秦国出产的才许可采用,那么这种夜光宝玉,决不会成为秦廷的装饰;犀角、象牙雕成的器物,也不会成为陛下的玩好之物;郑、卫二地能歌善舞的女子,也不会填满陛下的后宫;北方的名骥良马,决不会充实到陛下的马房;江南的金锡不会为陛下所用,西蜀的丹青也不会作为彩饰。
用以装饰后宫、广充侍妾、爽心快意、悦入耳目的所有这些都要是秦国生长、生产的然后才可用的话,那么点缀有珠宝的簪子,耳上的玉坠,丝织的衣服,锦绣的装饰,就都不会进献到陛下面前;那些闲雅变化而能随俗推移的妖冶美好的佳丽,也不会立于陛下的身旁。 那敲击瓦器,拍髀弹筝,乌乌呀呀地歌唱,能快人耳目的,确真是秦国的地道音乐了;那郑、卫桑间的歌声,《昭虞》《武象》等乐曲,可算是外国的音乐了。
如今陛下却抛弃了秦国地道的敲击瓦器的音乐,而取用郑、卫 *** 悦耳之音,不要秦筝而要《昭虞》,这是为什么呢?难。
5. 【李斯《谏逐客书》臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇.此五帝
《李斯谏逐客书》 秦宗室大臣皆言秦王曰:“诸侯人来事秦者,大抵为其主游间於秦耳,请一切逐客.”李斯议亦在逐中.斯乃上书曰:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣!“昔穆公求士,西取由余於戎,东得百里奚於宛,迎蹇叔於宋,求丕豹、公孙支於晋,此五子者,不产於秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎.孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强.惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之纵,使之西面事秦,功施到今.昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业.此四君者,皆以客之功.由此观之,客何负於秦哉!向使四君却客而不纳,疏士而不用,是使国无富利之实,而秦无强大之名也.“今陛下致昆山之玉,有随、和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓.此数宝者,秦不生一焉,而陛下悦之,何也?必秦国之所生而然后可,则是夜光之璧不饰朝廷,犀象之器不为玩好,郑、卫之女不充后宫,而骏马抉提〖“抉提”二字俱应为“马”旁〗不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采.所以饰后宫、充下陈、娱心意、悦耳目者,必出於秦然后可,则是宛珠之簪、傅玑之珥、阿缟之衣、锦绣之饰不进於前,而随俗雅化、佳冶窈窕赵女不立於侧也.夫击瓮叩缶、弹筝搏髀①而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也.郑、卫、桑间,韶虞、武象者,异国之乐也.今弃击瓮而就郑、卫,退弹筝而取韶虞,若是者何也?快意当前,适观而已矣.今取人则不然,不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐.然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也.此非所以跨海内、制诸侯之术也.“臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇.是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德.是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝、三王之所以无敌也.今乃弃黔首②以资敌国,却宾客以业诸侯,使天下之士,退而不敢向西,裹足不入秦,此所谓藉寇兵而赍盗粮者也.“夫物不产於秦,可宝者多;士不产於秦,而愿忠者众.今逐客以资敌国,损民以仇,内自虚而外树怨於诸侯,求国之无危,不可得也.” 秦王乃除逐客之令,复李斯官.。
爱网站 来源链接:http://www.awz.cc/